Sıra Sayı Sıfatı
Sıra sayı sıfatı, kelimenin öğelerine ayrılması işleminde sıfatlar oldukça önemli görev üstlenir. Özellikle isimlerden önce gelerek onların durum, renk, sayı, yer, biçim, hareket, soru, işaret yönleriyle isimleri tamamlanmasını sağlarken; onları belirtip niteleme görevi üstlenir. Sıfatlar tek başına kullanıldıkları zaman isim olarak değerlendirilir.
Bu sebeple isimlerden önce geldikleri zaman sıfat olduğu anlaşılır.
Örnek olarak
Yeşil elbise, büyük park, küçük kalem, mavi deniz, siyah koltuk, altıncı masa kelimeleri içerisinde yeşil, büyük, küçük, mavi, siyah, altıncı sıfat olarak kullanılmıştır.
Cümle içerisinde tek başına kullanıldıkları zaman sıfatların isim değerinde oldukları için aldıkları çekim ekleri, iyelik ekleri, hal eklerine ve çoğul ekleri ile isimden önce gelerek nitelendirme görevi üstlenir. Böylece sıfat olarak kullanılır ve anlaşılması kolaylaşır. Sıfat ile nitelendirdiği özne arasında kesinlikle noktalama işareti kullanılmaz. Özellikle virgül konulmadığı belirtilirken virgülün kullanılması halinde sıfat isime dönüşür. Sıfatlar cümle içerisinde arka arkaya sıralanarak belirtme ve niteleme görevi üstlenir. Sıfatın bulunduğu bölümde muhakkak sıfat tamlaması bulunmaktadır. İsim ile yan yana gelmesi halinde sıfat tamlaması meydana gelirken; soru yönüyle bile olsa sıfat tamlamasının oluştuğu belirtilmektedir. Sıfat cümle içerisinde görev ve anlam bakımından kendinden sonra gelen isime farklı anlamlar katar.
Sıfatlar kendi içerisinde belirtme ve niteleme sıfatı olarak ikiye ayrılır. Belirtme sıfatı içerisinde sıra sayı sıfatı yer alır. Belirtme sıfatları içerisinde bulunan sıra sayı sıfatı, asıl sayı sıfatı, birleştirme sıfatı, kesir sıfatı olarak 4 kısım ayrılırken; sıra sayı sıfatı bunlardan bir tanesidir.
Sıra sayı sıfatı açıklaması
Sayı sıfatları isimlerin sıralarını, sayılarını, parçalarını, bölümlerini kesin olarak ifade eden sıfatlardır. Sayı sıfatı içerisinde bulunan sıra sayı sıfatları isimin sırasını ve derecesini belirtmek için kullanılır. Cümle içerisinde -nci veya ". " Olarak belirtilen sıra sayı sıfatı şu şekilde kullanılır.
Örneğin: dördüncü kat, 5. Kişi, Onikinci bölüm, 98'nci yıl, üçüncü hafta, yedinci kız, altıncı Sokak, 27. Madde, dördüncü bina şeklinde kelime içerisinde kullanılmaktadır.
Sıra asayı sıfatı olan kelimeler- Cümle içerisinde kullanılan ilk kelimesinin sıra sayı sıfatı içerisinde yer aldığı belirtilmektedir. İlk kelimesi birinci anlamında kullanılır. Cümle içerisinde sıfat olarak yer alır.
Örneğin: ilk sokaktan sağa dönün. Cümlesinde ilk birinci görevi üstlenerek sıra sayı sıfatı olarak cümle içerisinde yer alır. - Cümle içerisinde kullanılan son kelimesi sıra sayı sıfatı içerisinde yer alır. Son kelimesi sonuncu anlamında kullanıldığı için sıra sayı sıfatları içerisinde bulunmaktadır.
Örneğin: son kapıdan içeri girebilirsin. Cümlesinde kullanılan son kelimesi ile sonuncu kapının nitelendirildi belirtilmektedir. - Ayrıca ortanca kelimesi sıra sayı sıfatı arasında yer alır. Ortanca kelimesi içerisinde bulunan niteleme şu şekilde belirtilir:
Örneğin: Ortanca çocuğun elbisesi çok güzel. Ortanca kelimesi ile ortada bulunan çocuğun nitelendirildiği belirtilirken; sıra sayı sıfatı arasında bulunduğu belirtilmektedir. - Sonuncu kelimesi sıra sayı sıfatı içerisinde yer alır. Sonuncu kelimesi ile sondaki kişinin kastedildiği belirtilerek sıra sayı sıfatları grubunda bulunduk belirtilmektedir.
19.01.2024 23:38:44
Sıra Sayı Sıfatı ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
