Harflerin sıfatları, tecvid ilminde sıfat tanımı şu şekilde yapılmaktadır. Mahreçte meydana gelişi esnasında harfin sesine arız olan keyfiyete denilmektedir. Bu yüzden sıfatlar, bazı yönlerden kısımlara ayrılmışlardır. Sıfatlar kuvvet bakımından iki bölüme ayrılmışlardır.
Kuvvetli Harflerin Sıfatları
Şiddet, İsmat, Safir, Kalkale, Tekrir, İstitale, Cehr sıfatlar arasında da kuvvet yönünden farklar bulunduğu görülmüştür.
Kalkale'nin en kuvvetli sıfat olduğunu, Şiddet 'in, Cehr'den daha kuvvetli olduğu anlatılmaktadır. Harflerin durumları, aynı mahreçten çıkan harflerin durumları birbirinden ayırt edilebilmeleri için yumuşaklık, zayıflık, sertlik, uzunluk ve kısalık gibi harfte meydana gelen değişimler ve özellikler sıfatlar sayesinde olmaktadır.
- Mahreçleri aynı olan harflerin birbirinden ayrılmalarını sağlarlar.
- Harflerin kuvvetlilerini zayıf olanlardan ayırt etmeyi sağlar. Bu sayede hangi harfin diğer harfe kuvvet vereceği ve bu sayede harfin şekli ve niteliği belirtilmiş olur.
- Mahreçleri ayrı olan harfleri anlatırken güzellik ve zenginlik sağlamaktadır.
Harflerin Sıfatları, çeşitli tecvid bilginlerine göre değişmektedir. 4 sıfatla yetinen bilginler olduğu gibi 44 sıfatta kullanan bilginlerde bulunmaktadır.
Harflerin Sıfatlarından Lazimi Sıfat; zatından ayrılması mümkün olmayan harflerin sıfatlarıdır. Eğer bu sıfatlar çıkartılırsa harfte önemli bir değişiklik olur ve ortaya çıkan hata çok büyük olmaktadır.
- Mahreç; harflerin çıkış yerlerini verilen isimdir.
- Cehr; sıfatlı harfleri hareketli iken okunurken, nefesin hapsolmasına verilen isimdir.
- Hems; sesin gizlenmesini sağlamaktadır.
- Şiddet; sesin akmamasını sağlar ve güçlü okunmasını sağlamaktadır.
- Rehavet; sesin akmasını sağlamaktadır.
- İstila; dilin kökü ile damağa doğru yükselmesine denilir.
- İnhifat, İstifale; dilin damağa yükselmemesi, aşağıda kalmasına denir.
- İtbak; dilin üst damağa yapışması şeklidir.
- İnfitah; dil ile damağın ayrılmasıdır.
- Izlak; harfe hızlı ve sürat kazandırması.
- Ismat; harfi dilimizden çıkartırken dile ağır geldiğinden örneğin 4,5,6 harfli kelimelerdir.
- Safir; dil ucu ile ön alt dişlerin arasından ıslık sesine benzer kuvvetli bir sesin çıkartılmasıdır.
- Kalkale; mahrecin hareket etmesi.
- Lin; harflerin yumuşak tonda ve kolay çıkarılma şeklidir.
- İnhiraf; harfler söylenirken dilin öne ve arkaya doğru hareket etmesidir.
- Tekrir; harf okunurken dil ucunun titreme yapmasıdır.
- Tefeşşi; harf okunurken sesin dil ile damak ortasında sesin çıkmasıdır.
- İstidale; harf okunurken dil kenarının üst azı dişlerden, lam mahrecine kadar uzanması şeklidir.
Harflerin Sıfatlarından Arızi Sıfat; harften ayrılması mümkün olan, harflerin ayrıldıkları zaman harflerin özelliğini değiştirmeyen sıfatlardır. Harflerden çıkartılsa dahi harflerin niteliğinde ve özelliğinde önemli bir değişiklik olmamaktadır.
- Tefhim; harfleri kalın ses ile okumak.
- Terkik; harfleri ince ses ile okumak.
- İdğam; iki harf sesini tek bir ses haline getirip okuma şeklidir.
- İhfa; tek bir ses haline getirmeden harfi izhar ve idğam arasında bir ses ile okumak.
- Izhar; iki harf sesinin arasını ayırıp bu şekilde okumak.
- Kalb; bir harfin başka bir harfe dönüşmesidir.
- Med; harflerin uzatılma şeklidir.
- Vakıf; harfin nefesle beraber sesin durması.
- Sekte; nefes almadan harf sesini kesmektir.
- Hareke; harf sesinin harekeli olma şeklidir.
- Sükun; harf sesinin harekesiz olma şeklidir.