Birleşik Sıfat
Birleşik sıfatlar; yapısında en az iki ve daha fazla sayıda kelime bulunduran sıfatlardır. Kaynaşmış birleşik sıfatlar ve kurallı birleşik sıfatlar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Boşboğaz insanlar, külyutmaz öğretmen, birtakım insanlar, boğazına düşkün öğretmen gibi örnekler ile çoğaltılabilir.
Kurallı birleşik sıfatlar: Farklı yollarla oluşurlar ve çeşitli örnekleri vardır.
- Sıfat tamlaması+ 'li' yapım eki: büyük yapraklı ağaçlar, kısa boylu asker, renkli gözlü çocuk, pembe çiçekli yol, küçük dişli canavar, dost bakışlı insanlar, kara kaplı defter, geniş kapılı bina, minik burunlu bebek, kırık camlı ev.
- Sıfat tamlaması+ 'lik' yapım eki: üç kuruşluk iş, bir parçalık çikolata, yarım saatlik mesai, iki kışlık yemek.
- İsim+ iyelik+ sıfat: saçı uzun bebek, kulpu kırık bardak, canı sıkkın kadın, zirvesi yüksek dağ, kafası karışık insan, rengi soluk kumaş, odası bol ev, kolu kısa mont.
- Takısız isim tamlaması+ 'li' yapım eki: taş duvarlı ev, yün çoraplı kız, ipek gömlekli insan, altın yüzüklü kadın, demir kapılı bahçe, aslan yürekli çocuk.
- İsim+ 'den' ayrılma hal eki+ isim-fiil: kulaktan dolma bilgiler, ağızdan dökülme sözler.
- Deyim+ isim: çenesi düşük insan, aklı havada çocuk, cana yakın arkadaş, başına buyruk insan, baştan savma iş.
- İkileme+ isim: evsiz barksız insan, eğri büğrü yol, yalan yanlış söz, ıvır zıvır eşyalar, eften püften sebepler, irili ufaklı taşlar, sıra sıra ağaçlar, eski püskü elbise, saçma sapan konuşma, eciş bücüş yazılar.
- İsim+ ek+ fiilimsi: işini bilir memur.
Kaynaşmış birleşik sıfatlar
Anlam olarak birleşmiş, kaynaşmış sıfatlardır. İki veya daha fazla sözcüğün sözlük anlamlarından biraz veya daha fazla uzaklaşarak, aralarına kelime ya da ek almayacak şekilde kaynaşarak oluşturduğu sıfatlardır. Canciğer dost, uyurgezer çocuk, birtakım meseleler, kadınbudu köfte, vatansever sanatçı, değerbilmez kişi, biraz zaman, çıtkırıldım kız, pisboğaz çocuk, okuryazar kişi, herhangi bir öğretmen, gülkurusu elbise, mirasyedi gençler, balköpüğü araba, birkaç adam, konargöçer ihtiyar, eşsesli kelimeler, suçüstü yakalama, kahverengi etek gibi örnekler ile arttırılabilir.
19.01.2024 08:19:05
Birleşik Sıfat ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|